Via Camillo Cavour, 3
Steek Piazza dei Davanzati over en neem recht voor je Via dei Sassetti. Loop die straat door tot aan Via de’ Cerretani. Sla rechtsaf. Na 150 meter zie je het Baptisterium rechts voor je opdoemen. Loop er links omheen en sla vervolgens links Via de’ Martelli in. Die straat loop je helemaal door tot aan Palazzo Medici-Riccardi in Via Camillo Cavour.
Dit is de elfde stop: Palazzo Medici-Riccardi met de Cappella dei Magi.
Dit is het woonhuis van de beruchte Medici-clan, vanaf 1434 de officieuze leiders van Florence. Als architect huurden de Medici eerst Filippo Brunelleschi in, maar Cosimo de’ Medici, de toenmalige leider van de Medici, vond zijn plan te opzichtig. Hij vreesde dat het Florentijnse volk, nog steeds gehecht aan zijn democratische instellingen en wantrouwig tegenover elke vorm van machtsvertoon, er aanstoot aan zou nemen. Daarom klopte hij aan bij zijn vertrouweling Michelozzo voor een soberder en discreter ontwerp. De werken, opgestart in 1444, werden rond 1460 voltooid, vier jaar voor Cosimo’s overlijden. De sterke man van de Medici heeft dus maar enkele jaren van zijn nieuwe, somptueuze leefomgeving kunnen genieten.
Palazzo Medici-Riccardi is een mooi voorbeeld van vroegrenaissance architectuur. Het gebouw is een blok bestaande uit drie verdiepingen met centraal een open binnenplaats, net als in Palazzo Davanzati. Let op de horizontale decoratieve band (de gordellijst) die de drie verdiepingen afbakent en merk op dat de afstand tussen de verdiepingen steeds kleiner wordt en dat het metselwerk egaler wordt – beneden ruw, daarboven iets fijner en helemaal bovenaan glad pleisterwerk. Het gebouw wordt boven begrensd door een sterk overhangende daklijst, een kenmerk dat je terugziet in veel hedendaagse Italiaanse palazzi.
Rondom het palazzo bevindt zich op zithoogte een stenen bank. Die is er niet later aan toegevoegd als rustplaats voor toeristen, maar hoorde bij het oorspronkelijke ontwerp en had een specifiek doel. In de tweede helft van de 15de eeuw trokken verschillende rijke families, zoals de Rucellai, Strozzi en Pitti, dergelijke palazzi op. Ze deden dat om comfortabeler te wonen en om hun rijkdom te etaleren, maar de trend om steeds ruimer en spectaculairder te bouwen had wel als nadeel dat ze zich afsloten van de minder gegoede bevolking. Vandaar de keuze van de Medici om een bank aan hun huis te installeren. Cosimo de’ Medici nam er geregeld plaats om met de voorbijgangers een praatje te slaan en het contact met de bevolking te onderhouden.
Palazzo Medici-Riccardi is een fraai gebouw, een dat de lijnen heeft uitgezet voor de latere burgerlijke architectuur. Maar de echte parel van dit bouwwerk bevindt zich binnenin: de Cappella dei Magi. De muren van deze kleine huiskapel lieten de Medici in 1459-1460 beschilderen door Benozzo Gozzoli. De prachtige en fantasierijke frescoschildering, die zich over alle muren van de kapel uitstrekt, is een eerbetoon aan het Concilie van Ferrara-Florence van 1439-1443. Het fresco vertelt het verhaal van de drie wijzen op weg naar Bethlehem. Een van de drie is de keizer van het Oost-Romeinse Rijk. Een tweede wijze is de patriarch van Constantinopel, de religieuze leider van het Oosten. En de derde wijze is de in 1460 elfjarige Lorenzo de’ Medici, de ongekroonde toekomstige leider van de Medici-clan die op het moment van het concilie in 1439, nog niet geboren was. Op de frescoschildering zie je nog vele andere leden van die clan, onder wie Cosimo de’ Medici zelf, de man die op het moment van het concilie de Medici-familie leidde.
Handelaars en politieke gezaghebbers die de Medici bezochten, kregen uiteraard een rondleiding in de kapel. Je ziet het zo voor je: plots staan ze oog in oog met een indrukwekkend kleurrijk en levensgroot tafereel waarop de Medici staan afgebeeld in het gezelschap van de groten der aarde. Het motief van deze ogenschijnlijk onschuldige rondleiding? De tegenpartij duidelijk maken op welk niveau de Medici opereerden en tot waar hun tentakels reikten. Voor de Medici was de kapel dus een propagandamiddel om hun machtspositie te versterken, een statussymbool dat de sociale positie van Cosimo in de maatschappij veruitwendigde.
