Piazza di San Lorenzo
Draai op het einde van Via Cavour rechts de hoek om naar Via de’ Gori. Na enkele voetstappen zie je de San Lorenzo-basiliek voor je opdoemen.
Dit is de twaalfde stop: San Lorenzo
Deze kerk, Basilica di San Lorenzo, is het centrum van een wijk die in de 15de eeuw gedomineerd werd door de Medici en bevolkt door hun vertrouwelingen. De bouw van de kerk begon in 1419 en in 1421 werd Brunelleschi aangesteld als bouwmeester. Geldproblemen belemmerden echter de voortgang van de werken, waarna de Medici financieel tussenbeide kwamen en zo de feitelijke eigenaren werden van de kerk. Dat is te merken aan de prominente aanwezigheid van hun embleem in en om de kerk (doorgaans 6, soms 5, 7 of 8 ballen op een goudgele achtergrond). Kijk maar naar de sokkel van het standbeeld op de hoek van het pleintje voor de hoofdingang. De afgebeelde figuur is Giovanni delle Bande Nere, een Medici-condottiere en vader van de eerste hertog van Toscane, Cosimo I de’ Medici (1519-1574).
Zoals je merkt is de gevel nooit afgewerkt. De opdracht daarvoor werd in een latere fase aan Michelangelo toevertrouwd, maar door tal van problemen, zoals stakingen van de scheepskapiteins die het marmer naar Florence moesten vervoeren, is de gevel nooit afgewerkt.
Het complex herbergt heel wat cultuurhistorische schatten, voldoende om een hele dag op verkenning uit te gaan. Ga de kerk binnen en geniet van de heldere en harmonisch ingedeelde binnenruimte ontworpen door Brunelleschi, van de Passiekansel van Donatello en van Filippo Lippi’s kleurrijke en zwierige Verkondiging. De Sagrestia Vecchia (oude sacristie) is eveneens ontworpen door Brunelleschi en is een mooi voorbeeld van de nieuwe renaissance-architectuur. Het gebouw is horizontaal in twee delen verdeeld. Aan de onderkant zie je vooral rechthoekige vormen, daarboven heerst de cirkel. Alle elementen en verhoudingen zijn precies afgemeten en vormen een harmonische eenheid. De reliëfs over het leven van Johannes de Doper, de beschermheilige van de stad, zijn van de hand van Donatello.
Michelangelo heeft ook bijgedragen aan dit complex, onder meer door het ontwerp van de Sagrestia Nuova (nieuwe sacristie) in de Cappelle Medicee. Aanvankelijk was het de bedoeling dat hij ook de fresco’s en de beeldhouwwerken voor zijn rekening zou nemen, zodat het een van de eerste totaalkunstwerken zou worden. Maar door omstandigheden heeft hij zijn ambitieuze ideeën niet kunnen uitvoeren en hebben andere kunstenaars zijn werk verdergezet. Maar er valt nog steeds werk van de grootmeester te zien, zoals het grafmonument voor Lorenzo de’ Medici.
Sinds november 2023 kun je er ook de Stanza Segreta van Michelangelo bezoeken. Dat is een nauwe, ondergrondse kamer met levensgrote wandtekeningen van onder meer Michelangelo. De ruimte werd in 1975 per toeval ontdekt en is na 50 jaar eindelijk open voor het grote publiek.
De Biblioteca Medicea Laurenziana is ook ontsproten aan het multidisciplinaire brein van Michelangelo en wordt vaak beschouwd als zijn voornaamste architecturale prestatie. Het meest spectaculaire onderdeel ervan is de vestibule of ontvangstruimte met de trap in drie delen die naar de harmonieus ingerichte leeszaal leidt.
De nieuwe bibliotheek werd gebouwd om er de rijke verzameling boeken van de Medici in onder te brengen, een hobby van Cosimo die uitgroeide tot een van de grootste collecties boeken in het toenmalige Europa. Tot slot kun je er het mausoleum voor de Medici-hertogen bewonderen, de overdadig versierde Cappella dei Principi. Vasari heeft de plannen getekend in de 16de eeuw, maar de bouw ervan is pas begonnen in de 17de en afgerond in de 19de eeuw.